فرسایش خاک، هر ساله، چند برابر درآمد نفتی به اقتصاد کشور ضرر می زند رییس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با هشدار نسبت به عواقب غیرقابل جبران فرسایش خاک کشور که میزان خسارت آن به 56 میلیارد دلار در سال می رسد اظهار داشت: با کشت گیاهان جایگزین از جمله گرس های علوفه ای و کاهش فشار به مراتع می توان نرخ فرسایش خاک در کشور را کاهش داد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر بابک ناخدا که در بازدید مدیرعامل و جمعی از مدیران شرکت"توسعه بین المللی اقتصادی و عمرانی اقلیم خراسان جنوبی" از دستاوردها و توانمندی های بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه سخن می گفت، خاطرنشان کرد: محققان پژوهشگاه در راستای رفع مشکلات موجود در این حوزه، فعالیت های گسترده ای را در زمینه تولید و توسعه کشت گیاهان جایگزین در مناطق مختلف کشور در دست اجرا دارند که می تواند ضمن رونق بخشیدن به کشاورزی در اراضی نامساعد و مناطق کم آب و خشک کشور به کاهش روند فرسایش خاک و بهره برداری از محدود منابع آبی موجود کمک کند.

وی گفت: از جمله دستاوردهای محققان این بخش، تولید 11 جنس و گونه مختلف گرس های علوفه ای سردسیری است که در مناطق سرد و کم آب قابل کشت بوده و با تامین علوفه مورد نیاز دام‌ها از تعرض به مناطق طبیعی و مراتع می‌کاهند. این گیاهان با پوشش مناسب سطح خاک در طول سال از فرسایش خاک و تخریب بی‌رویه اراضی مرتعی نیز جلوگیری می‌کنند.

ناخدا تصریح کرد: یکی دیگر از محورهای فعالیت این بخش، کار روی گیاهان هالوفیت (شورپسند) و خشکی پسند (زئوفیت) است که در این راستا می توان به فعالیت‌های پژوهشی وسیعی که در زمینه گیاه سالیکورنیا انجام شده، اشاره کرد. کشت آزمایشی این گیاه در زمین های غیرزراعی و نامساعد در چند استان کشور با موفقیت انجام شده است. این گیاه که به نمک سبز موسوم است با آب های شور نامتعارف و آب دریا قابل آبیاری است و با کشت آن ضمن ایجاد پوششی سبز در مقابل توفان و گسترش بیابان، زمینه خوبی هم برای درآمدزایی کشاورزان در مناطق نامساعد و محروم فراهم می شود.

رییس بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از زمینه های اصلی فعالیت بخش، کار روی گیاهانی مانند ارزن و سورگوم است. این گیاهان طی قرنهای متمادی، جایگاه ویژه ای در کشاورزی سنتی و بومی مناطق مختلف دنیا داشته اند اما پس از انقلاب سبز، کشت آنها آن چنان افول کرده که از آنها به عنوان گیاهان یتیم یا فراموش شده یاد می شود. وی با بیان این که با افزایش محدودیت کشت محصولاتی مثل گندم و برنج و ذرت از یک طرف و شناسایی خواص فوق العاده این گیاهان فراموش شده در سالهای اخیر شاهد اقبال مجدد به آنها هستیم، اظهار داشت: این گیاهان که به دلیل فواید متعدد به عنوان "اسمارت فود" هم شناخته می شوند، هم به سلامت مصرف کننده، هم به حفظ محیط زیست و هم به معیشت کشاورزان کمک می کنند. در ذکر خواص سلامت بخش این گیاهان همین بس که مثلا ارزن دم روباهی چند برابر اسفناج، آهن دارد،ارزن انگشتی، سه برابر شیر، کلسیم، ارزن مرواریدی، دو برابر شیر، پروتئین و ارزن کودا هم 10 برابر برنج، فیبر دارد. ناخدا با اشاره به توجه ویژه دولت هند به توسعه کشت این قبیل گیاهان جایگزین برای تامین ریزمغذی های مورد نیاز مردم خصوصا کودکان گفت: ارزن ها که فعالیت گسترده ای در زمینه معرفی ارقام سازگار با اقلیم ایران و تولید بذر آنها در پژوهشگاه انجام شده اکثرا به عنوان کشت دوم بعد از گندم قابل کشت هستند و ظرف 42 تا 65 روز هم می رسند و ضمن این که نیاز به سم و کود ندارند، آب بسیار کمی نیز مصرف می کنند.

به دلیل اهمیت این گیاه سال 2023 از سوی سازمان ملل متحد به عنوان سال بین المللی ارزن نام گذاری شده است. مهدی ساقی، مدیرعامل شرکت توسعه بین المللی اقلیم خراسان جنوبی که یکی از بزرگترین واحدهای کشت و صنعت در جنوب شرق کشور است با ابراز علاقمندی نسبت به کشت گیاهان جایگزین در خراسان جنوبی اظهار داشت: با کشت گسترده این گیاهان در استان کم برخوردار خراسان جنوبی، می توان به تامین معیشت و جلوگیری از مهاجرت کشاورزان و خانواده های آنها کمک کرد وی که برای بررسی زمینه های همکاری و دریافت دانش فنی و فناوری های مختلف از پژوهشگاه از بخش های تحقیقاتی نانوفناوری، کشت بافت، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی میکروبی و سیستم بیولوژی پژوهشگاه هم بازدید کرد در نشستی با قائم مقام فناوری پژوهشگاه و روسای بخش های مختلف تحقیقاتی اظهار داشت: هلدینگ توسعه اقتصادی و عمرانی اقلیم خراسان جنوبی در زمینه تولید شیر شتر و انواع فرآورده های لبنی، شیرخشک و ...از آن، پرورش شترمرغ، بوقلمون، بلدرچین و بز و گوسفند، توسعه مراتع، پرورش ماهی تیلاپیا، تولید عناب، گل رز و ... فعالیت دارد.

تلاش این مجموعه توسعه پایدار منطقه، ایجاد اشتغال و کمک به ماندگاری جمعیت در این استان مرزی است. در پایان این نشست مقرر شد فهرستی از نیازمندی ها و زمینه های مورد علاقه همکاری تحقیقاتی و فناوری این هلدینگ بزرگ کشت و صنعت با پژوهشگاه ارائه و طی تفاهم نامه هایی اجرایی شود.

عکس : حسن سمیعی

خبر : علی شمس