دستیابی ایران به فناوری تولید بتاکاروتن از ریزجلبک در بیوراکتور

محققان پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی به فناوری بهینه تولید بتاکاروتن از ریزجلبک دونالیلا سالینا در بیوراکتور دست یافتند.

دکتر محمدامین حجازی، رییس پژوهشکده بیوتکنولوژی صنایع غذایی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در گفت و گو با روابط عمومی پژوهشکده اظهار داشت: بتاکاروتن از جمله ترکیبات پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی است که به دو صورت طبیعی و سنتتیک وجود دارد. جلبک تک سلولی دونالیلا از مهمترین منابع طبیعی بتاکاروتن با درصد تجمعی 10 تا 15 درصد است.

وی قابلیت کشت ریزجلبک دونالیلا در آبهای شور و محیط کشت ساده شامل املاح معدنی و گاز آلاینده دی اکسید کربن را از مزیت های استحصال بتاکاروتن از این منبع عنوان و خاطرنشان کرد: سالانه بالغ بر 40 تن بتاکاروتن از خارج وارد می شود که محققان پژوهشکده با هدف رفع نیاز کشور به این ماده پرکاربرد و بهبود فناوری های موجود طرح استحصال بتاکاروتن از سویه های بومی ریزجلبک دونالیلا را در دستور کار قرار دادند. با بررسی سویه های بومی به سویه ای رسیده ایم که تا 13.5 درصد بتاکاروتن دارد و در بعد ارتقای بازدهی تولید هم متدولوژی ای را ابداع کردیم که میزان تولید در واحد سطح یا حجم را در مقایسه با روش های معمول به نحو چشمگیری انجام می دهد.

حجازی تصریح کرد: بحث بعدی انتقال از فاز آزمایشگاهی به صنعتی است که مستلزم طراحی محیط کشتی اقتصادی است که هزینه های تولید را به حداقل برساند. در این راستا در فاز پایلوت اقدام به ساخت فتوبیوراکتوری کردیم که در تلاشیم با بهینه کردن آن در فاز پایلوت به راندمانی در حد فاز آزمایشگاهی برسیم که بسیار به این هدف نزدیک شده ایم.

عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در پایان خاطرنشان کرد: برای تولید بتاکاروتن از ریزجلبک در دنیا عمدتا از سیستم های باز استفاده می شود که نسبتا ارزان تر هستند ولی راندمان نسبتا پایینی داشته و آلاینده هایی در کنار محصول ایجاد می شود. هدف ما در این تحقیقات این بوده که با بهبود فناوری به محصولی برسیم که گرید و مطلوبیت لازم برای استفاده در صنایع دارویی را داشته باشد لذا سراغ سیستم بسته (بیوراکتور) رفتیم که هزینه بالنسبه بالاتری نسبت به سیستم های باز دارد اما بازده بالاتر و آلودگی حداقلی آن هزینه های بیشتر این روش را جبران می کند.