محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی موفق به تولید بیوکمپوست غنی شده از پسماندهای برنج در مقیاس پایلوت شدند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در حال حاضر سالانه حدود پنج میلیون تن کاه و کلش برنج در شالیزارهای کشور تولید می شود که بخش قابل توجهی از آن به عنوان پسماند کشاورزی در مزارع سوزانده می شود. با دستاورد تحقیقاتی دکتر غلامرضا صالحی، عضو هیات علمی بخش بیوتکنولوژی میکروبی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و همکاران می توان ضمن جلوگیری از آلودگی زیست محیطی ضایعات مزارع برنج با تبدیل آنها به مواد با ارزش افزوده بالا درآمد قابل  توجهی عاید کشاورزان و بخش کشاورزی کرد.
از دیگر دستاوردهای تحقیقاتی دکتر صالحی در این حوزه که روز سه شنبه در نشست معرفی توانمندی ها و دستاوردهای محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در زمینه تبدیل ضایعات کشاورزی به محصولات با ارزش افزوده بالا به مدیران جهاد کشاورزی شهرستان های استان البرز معرفی شد دستیابی به دانش فنی تولید سریع بیوکمپوست از پسماندهای جامد شهری است که به عنوان اختراع ثبت و به شهرداری اصفهان نیز ارائه شده است.
تولید سریع و اقتصادی بیوکمپوست غنی شده از پسماندهای نیشکر نیز از دیگر پروژه های اجرا شده توسط این عضو هیات علمی پژوهشگاه است که طی قراردادی با شرکت توسعه نیشکر اهواز به مرحله اجرا درآمده و با توجه به تولید سالانه 2.5 میلیون تن باگاس در مزارع نیشکر کشور سودآوری اقتصادی قابل توجهی برای کشور دارد.
از دیگر پروژه‌های اجرا شده توسط دکتر صالحی در این زمینه جداسازی و شناسایی میکروارگانیسم های موثر در فرایند کمپوست است که به مرحله پایلوت رسیده است.
دکتر حسین قنواتی، یکی دیگر از  اعضای هیات علمی بخش تحقیقات بیوتکنولوژی میکروبی نیز که با تجربه سال ها فعالیت در زمینه مدیریت پسماند و همکاری و اجرای پروژه های تولید بیوگاز از زباله های شهری در شهرداری های تهران  و اصفهان، فعالیت های تحقیقات خود را در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی پی گرفته است در سخنانی با اشاره به بحران گرمایش زمین و نقش آلاینده ها و پسماندها در ورود کربن به جو و تشدید این بحران گفت: از جمله راهکارهایی که برای کنترل زباله و پسماند مطرح است ایجاد واحدهای بیوگاز و تولید برق است. در حال حاضر در کشوری مثل آلمان بیش از 4000 مگاوات برق در ساعت از بیومس  تولید می شود.
وی خاطرنشان کرد: در صورت بهره گیری از این فناوری ها تنها با استفاده از ضایعات کشاورزی  کشور  به صورت بالقوه می توان 880 مگاوات برق در ساعت تولید کرد. ظرفیتی بیشتر در واحدهای دامپروری کشور وجود دارد به طوری که با استفاده از ضایعات دامی می توان بیش از دو هزار و 500 مگاوات برق در ساعت تولید کرد. از زباله های شهری هم 450 مگاوات در ساعت برق قابل استحصال است. 
قنواتی با بیان این که در صورت احداث کارخانه تولید بیوگاز در کنار واحدهای کشت و صنعت نیشکر می توان علاوه بر تولید برق از حرارت ایجاد شده در دیزل ژنراتورها برای تامین انرژی مورد نیاز واحد و از کود مایع حاصل برای کشت محصولات زراعی مثل علوفه و دانه های روغنی استفاده کرد گفت: یکی از طرح های با ارزش اقتصادی بالا که در دست اجرا داریم تولید و استخراج اسیدهای  آلی هیومیک و فولیک از ترکیبات حاصل از هضم هوازی پسماندهای نیشکر است که این اسیدهای آلی  با بالا بردن غنای خاک و کمک به جذب عناصر ضروری توسط گیاه، تاثیر چشمگیری در افزایش رشد گیاهان مختلف دارند.
وی در ادامه به پروژه بهینه سازی تولید بیوگاز از باگاس نیشکر با فرایند هضم بی هوازی اشاره کرد و گفت: با توجه به تولید نیم درصد نیشکر دنیا در ایران با حجم عظیمی از ضایعات این محصول مواجهیم که می توان از آن ها در تولید انرژی و محصولات باارزش مختلف استفاده کرد. 
قنواتی با اشاره به اجرای پروژه بهینه سازی و بهره برداری دستگاه هاضم بی هوازی با هدف تولید بیوگاز به سفارش مدیریت پسماند شهرداری اصفهان گفت: در قالب این طرح پایلوت نوعی هاضم تلفیقی برای هضم بی هوازی نیمه خشک پسماندهای شهری طراحی شده و در حال ساخت است که اجرای این طرح دستاورد بزرگی در حوزه هاضم ها برای کشور به شمار می رود.
در ادامه این نشست دکتر مریم هاشمی، رییس بخش تحقیقات بیوتکنولوژی میکروبی پژوهشگاه هم در سخنانی با تاکید بر این که پروتکل تبدیل هرگونه  ضایعات کشاورزی به کمپوست در این بخش وجود دارد و هدف همه پروژه ها رساندن آنها به مرحله اجرا با ارائه به بخش خصوصی است اظهار داشت: در بحث تبدیل ضایعات کشاورزی دو حوزه مختلف را مدنظر داریم یکی بحث ترویج احداث واحدهای کوچک تبدیل ضایعات به کمپوست است که هر کشاورز بتواند در استخری کنار مزرعه خود چنین واحدی را ایجاد و از مزایا و سود حاصل از آن استفاده کند و دستورالعمل های ترویجی مربوطه را هم تدوین کرده ایم. حوزه دیگر بحث ایجاد واحدهای صنعتی تبدیل پسماند در مقیاس بزرگ است که پروژه  های متعددی نیز در این زمینه اجرا کرده و در دست اجرا داریم.
مدیران جهاد کشاورزی شهرستانهای استان البرز در ادامه از بخش بیوتکنولوژی میکروبی پژوهشگاه و پایلوت تولید اسید هیومیک از باگاس نیشکر نیز بازدید کردند.

عکس: حسن سمیعی