در گفتگو با دکتر مرادی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی مطرح شد:

موفقیت محققان ایرانی در افزایش عملکرد گیاه استویا/ معرفی جایگزینی برای شیرین‌کننده‌های مصنوعی​

محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی موفق به افزایش عملکرد کمی و کیفی محصول در کشت گیاه استویا شدند که منبعی طبیعی برای تولید شیرین کننده های جایگزین قند و شکر است.

دکتر فواد مرادی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مجری طرح در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشگاه اظهار داشت: میـزان مجاز شـکر مصرفـی بـرای هر فرد عادی حدود 18.5کیلوگرم در سـال است در حالی کـه سرانه مصرف شکر در ایران حدود 29 کیلوگرم است. این سرانه بالای مصرف قند و شکر عمده علت گسترش بیماری دیابت در کشور است.

وی خاطرنشان کرد: موثرترین راه برای کاهش مصرف قند و شکر جایگزین کردن شیرین کننده های طبیعی از جمله اسـتویوزاید است که به لطف توسعه تکنیک های بیوتکنولـوژی و نانوتکنولوژی به نحوی کاملا اقتصادی از استویا اسـتخراج و اسـتحصال می شود. استویا گیاهی بومی آمریکای جنوبی است که به علت دارا بودن شیرین کننده های بدون کالری و فاقد شکر در دنیا مورد توجه قرار گرفته و اخیرا در مناطقی از ایران نیز کشت می شود.

مرادی تصریح کرد: علت شیرینی برگ های استویا وجود مواد استویوزاید و ربودیوزاید است که جایگزینی مناسب برای قندهای تصفیه شده است. شـیرین کنندگـی ایـن ماده 300 تـا 350 برابـر شـکر اسـت. ضمن اینکه بـدون کالـری بـوده و هیچ گونـه عـوارض جانبـی از آن گزارش نشـده اسـت.

به گفته عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، این شیرین کننده طبیعی، اثرات سوء و محدودیت های مصرف قندهای مصنوعی مانند آسپارتام، سدیم ساخارین و سیکلامات را ندارد.

وی افزود: عصاره استویا قادر است از تخریب و افزایش حجم ساختارهای کلیوی در بیماران دیابتی جلوگیری کند. همچنین استویا موجب افزایش هورمون کورتیزول می شود که در تنظیم فشار خون، سیستم ایمنی بدن و سوخت و ساز مناسب قند، چربی و پروتئین در بدن نقش دارد. همچنین مصرف استویا به مدت طولانی می تواند از طریق افزایش سطح کورتیزول موجب کاهش فشار خون شود؛ به طوری که در افراد مبتلا به فشار خون با مصرف چای شیرین شده با برگ های خشک یا شکر تصفیه شده استویا به مدت دو روز، میزان فشار خون بدون عوارض جانبی کاهش می یابد.

مرادی تصریح کرد: استویا علاوه بر مفید بودن برای افراد دیابتی و حتی درمان بیماری دیابت قادر است به بهبود برخی دیگر از بیماری ها هم کمک کند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که استویوزاید که مسوول مزه تلخ در برگ استویا است، موجب افزایش مرگ سلول های سرطانی می شود و سیستم هایی را که به رشد سلول های سرطان کمک می کنند، تضعیف می کند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی افزود: براساس یافته های تیمی از محققان ژاپنی، شیرین کننده های استویا خصوصا استویوزاید خاصیت تضعیف کنندگی تومورها را داشته و قادرند سلول های سرطانی پوست را کنترل نمایند. علاوه بر این، برگ های استویا دارای اثرات مفید دیگری از جمله وجود ترکیبات آنتی باکتریال، آنتی اکسیدان و ضد قارچی است که فعالیت آنتی اکسیدانی آن در کاهش ابتلا به سرطان موثر است.

مرادی با بیان این که درحال حاضر شـیرین کننـده طبیعی استویا از خارج کشـور وارد مـی شـود، اظهار داشت: با توجـه بـه اهمیـت این شیرین کننده ها، پژوهشگاه  با راهبرد کارآمدسـازی اقدام بـه اجرای برنامـه افزایش عملکـرد اندام هـای هوایـی و ماده موثره اسـتویوزاید در گیاه اسـتویا کرده که از دستاوردهای آن کمـک بـه کاهش واردات شـیرین کننده های قـوی مصنوعی و جایگزینـی آنهـا با شـیرین کننده طبیعی بـدون کالری، کاهـش میـزان واردات شـکر بـا جایگزیـن کردن بخشـی از شـکر مصرفـی در صنایـع بـا شـیرین کننده اسـتویا،  توسعه کشت گیاه جدید و افزایش درآمد کشاورزان و اشتغال زایی در بخش صنایع تبدیلی است.