در بازدید رئیس و معاونان موسسه رازی از پژوهشگاه مطرح شد:

تفاهم نامه همکاری مشترک بین پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و موسسه رازی در آینده نزدیک

در بازدید مسئولان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی از پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، طرفین در یک جلسه مشترک بر تبادل تجربیات و تهیه تفاهم نامه همکاری در آینده نزدیک تاکید کردند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، در این جلسه که با حضور دکتر نیراعظم خوش خلق سیما رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر سید قاسم حسینی سالکده معاون پژوهشی، دکتر پژمان آزادی قائم مقام فناوری، دکتر محمدرضا غفاری رئیس بخش زیست شناسی سامانه ها، دکتر لیلا مامنی رئیس بخش نانوتکنولوژی کشاورزی از یکسو و دکتر علی اسحاقی رئیس موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی و معاونان وی شامل دکتر مهرداد راسخی معاون تضمین کیفیت، دکتر علی آمقی معاون تحقیق و تولید فرآورده های بیولوژیک، دکتر مجتبی محرمی معاون تحقیقات و فناوری و دکتر غلامرضا شکری معاون فناوری و تجاری سازی و قائم مقام رئیس در حوزه فناوری و تجاری سازی از سوی دیگر حضور داشتند، طرفین بر انجام پروژه های مشترک و گسترش تعاملات بین پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی تاکید کردند.

• تهیه تفاهم نامه مشترک بین پژوهشگاه و موسسه رازی در آینده نزدیک

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در این نشست ضمن خوشامدگویی به مسئولان موسسه رازی با تشریح فعالیت ها و اقدامات پژوهشگاه و پژوهشکده های بیوتکنولوژی کشاورزی در مناطق اظهار داشت: ما بر اساس ماموریت های تعریف شده و با توجه ارتقای پژوهشکده به پژوهشگاه، حوزه صنایع غذایی را به پژوهشکده بیوتکنولوژی شمال غرب کشور (تبریز) و حوزه بیوتکنولوژی جانوری را به پژوهشکده بیوتکنولوژی شمال کشور (رشت) محول کردیم. همچنین در اصفهان، پژوهشکده متابولیت های ثانویه و در مشهد نیز مدیریت بیوتکنولوژی شمال شرق کشور را داریم که در راستای ماموریت های پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مهندسی ژنتیک فعالیت می کنند.

وی به استفاده از نیروهای کیفی متخصص در پژوهشگاه اشاره و خاطرنشان کرد: بر همین اساس ما ارتباطات بین المللی را با موسسات و مراکز تحقیقاتی دنیا گسترش دادیم و از معدود موسسات تحقیقاتی هستیم که معاونت فناوری را ایجاد کردیم و علیرغم پرشمار نبودن تعداد اعضای هیات علمی، از نظر علمی در سطح وزارت جهاد کشاورزی رتبه نخست را دارا هستیم.

خوش خلق سیما با بیان اینکه ما برای کارهای نوترکیب از جمله واکسن های نوترکیب ارزش زیادی قایل هستیم و بخش اعظم بیوتکنولوژی در این حوزه قرار می گیرد، از وجود زمینه های همکاری مشترک سخن گفت و خواستار تشکیل کمیته تخصصی و علمی مشترک به منظور روان سازی اقدامات و نیز تهیه تفاهم نامه همکاری بین پژوهشگاه و موسسه رازی شد.

وی همچنین اظهار امیدواری کرد تعامل بین پژوهشگاه و موسسه رازی، علاوه بر impact علمی، impact اقتصادی و خروجی محصول به همراه داشته باشد.

• همکاری مشترک در زمینه نانو و سیستم بیولوژی

دکتر حسینی معاون پژوهشی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی نیز در این نشست طی سخنان کوتاهی، ضمن اظهار امیدواری برای ارتباط بیشتر بین پژوهشگاه و موسسه رازی گفت: نانو و سیستم بیولوژی موضوعات مهمی هستند که می تواند در همکاری های مشترک بین طرفین مطرح شود ضمن اینکه تجربیات خوبی در حوزه واکسن ها در پژوهشگاه داریم.

وی اظهار داشت: بیشتر پروتئین های که تولید می کنیم، آنزیم هایی با کاربرد تشخیصی و دارویی هستند و ما از همکاری های دوسویه در زمینه های مختلفی پروتئینی استقبال می کنیم.

• منفعت رسانی به جامعه، ماموریت مهم پژوهشگاه

دکتر پژمان آزادی، قائم مقام فناوری پژوهشگاه نیز در این نشست با اشاره به اینکه معاونت فناوری در پژوهشگاه سابقه طولانی ندارد، گفت: یکی از اقدامات پژوهشگاه در سال جاری، راه اندازی معاونت فناوری بوده است و ماموریت نخست ما، منفعت رسانی به جامعه، افزایش تولید ناخالص ملی کشور و اشتغال زایی در کشور با استفاده از فناوری ها و محصولات فناورانه در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی است که از این طریق برندسازی و افزایش درآمد برای پژوهشگاه را نیز به دنبال خواهد داشت.

وی ارتباط با صنعت، توسعه فناوری و مالکیت فکری و انتقال فناوری را از ماموریت های راه اندازی واحد فناوری برشمرد و با اشاره به فرایند ارائه ایده تا بازار در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی اظهار داشت: دریافت ایده فناورانه، امکان سنجی، مشارکت بخش خصوصی، حفاظت از دانش فنی و انتقال دانش فنی با ایجاد شرکت دانش بنیان فرایندها و مراحلی هستند که برای تجاری سازی محصولات در پژوهشگاه مدنظر قرار می گیرند.

آزادی درباره پیش بینی خروجی فناورانه به ازاری هر یک میلیارد تومان سرمایه گذاری در تحقیق نیز خاطرنشان کرد: در این زمینه استانداردها و چشم انداز گسترده ای حتی فراتر از استانداردهای بین المللی در زمینه درآمدزایی، دانش فنی، پتنت داخلی، پتنت بین المللی، قرارداد انتقال فناوری، یافته ترویجی و شرکت های استارتاپ تعریف کرده ایم.

قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به نقش ایجاد مراکز رشد در پژوهشکده های تابعه و نیز راه اندازی شرکت های دانش بنیان و واگذاری پروژه ها به بخش خصوصی برای حمایت از آنها اظهار داشت: یکی از بهترین مثال ها در این زمینه دانشگاه کالیفرنیاست که بیشترین ارزش افزوده را با حمایت از شرکت های دانش بنیان ایجاد کرده است. در این دانشگاه از سال 1968 تا 2015، تعداد 1267 شرکت تاسیس شدند که حدود نیمی از آنها غیرفعال شدند اما 622 شرکت همچنان فعال هستند و طبق تعهدات شان بیش از 20 میلیارد دلار ارزش افزوده ایجاد کرده اند.

وی اظهار امیدواری کرد که با حمایت از شرکت های دانش بنیان واقعی که صاحب ایده هستند، مسیر پیشرفت را طی کنیم و در افزایش تولید ناخالص ملی کشور تاثیرگذار باشیم.

• همکاری دوسویه در زمینه تولید واکسن های نوترکیب

دکتر مامنی، رئیس بخش نانوتکنولوژی کشاورزی نیز در این جلسه اظهار داشت: در بخش نانوتکنولوژی ما بر روی تهیه ترکیبات نانویی مختلف و اپلیکیشن های آن در بخش کشاورزی و در گام اول در زمینه تولید محصولات نانوسموم و نانوکودهای کشاورزی فعالیت می کنیم و موفق شدیم فرمولاسیون های مختلفی را از نانوکودهای آهسته رهش داشته باشیم. هدف ما نیز افزایش اثربخشی این ترکیبات و کاهش بقایای سموم در محصولات کشاورزی است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به اینکه مطالعات اولیه ای بر روی واکسن ها انجام شده، گفت: امیدواریم بتوانیم ترکیباتی را تهیه کنیم که واکسن های مختلف خصوصا واکسن های نوترکیب را با شیوه ای مطمئن تر به مسیر مصرف آن هدایت کنیم. با این توصیف روی نانوواکسن ها با توجه به دانش خوبی که در زمینه سیستم بیولوژی در پژوهشگاه وجود دارد، دلیوری سیستم های هوشمندی را در دست طراحی و ساخت داریم و امیدواریم بتوانیم معضلات واکسن ها از جمله پایداری آنها را در مقابل حرارت یا رسانش آنها به محلی که مورد مصرف هست، بهبود بخشیم.

وی با اشاره به یکی از زمینه های همکاری بین پژوهشگاه و موسسه رازی در زمینه واکسن های طیور افزود: با توجه به ماموریت های پژوهشگاه و سازمان تحقیقات، تمرکز و تاکید ما بر روی واکسن های دام و طیور است و در گام اول دو واکسن آنفلوانزا و نیوکاسل خصوصا آنفلوانزا را مدنظر داریم که بتوانیم بهبودهایی را بر روی زمینه رسانش و اثربخشی نانوواکسن های طیور داشته باشیم.

• یکی از مهم ترین مراکز آنالیز داده ها را در کشور داریم

دکتر محمدرضا غفاری، رئیس بخش زیست شناسی سامانه ها نیز در این جلسه با اشاره به تشریح سیستم بیولوژی گفت: سرعت تکنولوژی های نوین، حجم وسیعی از داده ها را ایجاد کرده است و اگر بخواهیم به یک هدف برسیم باید تمام حوزه های مرتبط را که در داخل سلول اتفاق می افتد، بررسی کنیم.

وی افزود: در سال 93 با ادغام سه بخش پژوهشگاه از جمله ژنومیکس، بیوانفورماتیک و سیستم بیولوژی، بخش زیست شناسی سامانه ها ایجاد شد که هدف اصلی آن این است که با استفاده از اطلاعات موجود بتوانیم ماده ای را تعریف کنیم که فنوتیپی را در ارتباط با یک موضوع خاص، به هدف برسانیم. برای تحقق این امر، پژوهشگاه، زیرساخت هایی را ایجاد کرده که بیوانفورماتیک یکی از آنها محسوب می شود.

غفاری با بیان اینکه ما در حال حاضر یکی از مهم ترین مراکز آنالیز داده را در کشور داریم، اظهار داشت: بسیاری از پروژه های مهمی را در زیست شناسی سامانه ها، آغاز کرده ایم که متاژنوم آنالیسیس یکی از آنهاست؛ یعنی از یک حوزه فیزیکی می توان تمام موجودات در آن زمینه را آنالیز کرد که در این حوزه متاژنوم، پروژه های بزرگی را در بخش گیاهی و جانوری در حال اجرا داریم و از جمله آنها می توان به متاژنوم شکمبه نشخوارکنندگان مانند شتر و گاو اشاره کرد.

وی افزود: ما به دنبال این هستیم که با جداسازی ماکروبیوم که در شکمبه وجود دارد، مواد با ارزشی از آن تولید کنیم و ژنوم هایی را انتخاب کنیم که قادر باشند آنزیمی را تولید کنند که آن آنزیم با فعالیت بالا قادر باشد ترکیبات لازم را دایجست کند.

غفاری ادامه دارد: همچنین در زمینه متاژنوم گیاهی، تلاش کرده ایم به باکتری هایی که همزیست هستند، دست پیدا کنیم که در بحث هالوفیت ها از جمله گیاه سالیکورنیا این کار را انجام دادیم تا در برابر تنش های محیطی مقاوم باشند.

• تولید بیش از 60 نوع فرآورده بیولوژیک در موسسه رازی/ تنها 25 تا 30 درصد بازار واکسن ها در حوزه طیور را در اختیار داریم

دکتر علی اسحاقی، رئیس موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی نیز در این جلسه با اشاره به لزوم همکاری و تعامل گسترده بین مراکز تحقیقاتی به ویژه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و موسسه رازی اظهار داشت: تولید فرآورده های بیولوژیک از جمله ماموریت های موسسه رازی است که چیزی بیش از 60 نوع فرآورده بیولوژیک تولید می کنیم و از نظر دوز، بین 2 تا 3 میلیارد دوز تولید می شود.

وی با بیان اینکه در حوزه پزشکی، حدود 90 درصد واکسن های اجباری از جمله فلج اطفال و... توسط موسسه رازی تولید می شود، گفت: در حوزه فرآورده های دامی، کمتر از 90 درصد واکسن ها و حدود 350 میلیون دوز توسط موسسه رازی تولید می شود و بیش از دو میلیارد دوز نیز برای واکسن های طیور صورت می گیرد.

اسحاقی افزود: متاسفانه واردات واکسن در حوزه طیور بسیار زیاد است و ما در این حوزه، تنها 25 تا 30 درصد بازار طیور را در اختیار داریم و بقیه در دست کشورهای خارجی و وارداتی است.

رئیس موسسه رازی با بیان اینکه در حوزه تحقیقات دو ماموریت داریم، ادامه داد: ماموریت اول تحقیقاتی است که منجر به تولید یا فرآورده جدید شود و به تعبیر دیگر، تولید دانش فنی محصولات جدید را در پی داشته باشد و ماموریت دوم ما بهبود کیفیت فرایندهای تولید است. در این راستا، در بخش تحقیق و توسعه، درآمد و تجاری سازی محصولات را مدنظر داریم. همچنین خرید دانش فنی و ایجاد شبکه گسترده با آزمایشگاه ها و موسسات مختلف، ایجاد شبکه های تحقیق و توسعه از دیگر اقدامات ما در موسسه رازی است.

• پایداری تولید توسط بخش خصوصی در حوزه واکسن ها وجود ندارد

اسحاقی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی محققان، موسسه رازی را رقیب بخش خصوصی می دانند، اظهار داشت: نکته مهم در واگذاری دانش فنی و تولید محصول به بخش خصوصی، پایداری تولید توسط این بخش است. ما برای برخی محصولات فراخوان دادیم اما استقبال چندانی صورت نگرفت. مواردی هم که استقبال شد، پایداری تولید توسط بخش خصوصی را شاهد نبودیم وگرنه ما از ورود بخش خصوصی به حوزه واکسن و سرم سازی کاملا حمایت می کنیم و حتی حاضریم تولیدات خود را کاهش دهیم مشروط بر اینکه شرکت ها یا موسسات خصوصی در این حوزه، پایداری تولید داشته باشند.

رئیس موسسه رازی درخصوص آینده پژوهی و چشم انداز این موسسه این یادآور شد: ما باید در آینده 50 – 60 نوع واکسن تولید کنیم اما اینکه واقعا امکان این امر وجود داشته باشد یا خیر، نیازمند بررسی است. همچنین در زمینه تحقیق و تولید نیز باید بتوانیم تحولات سال های آینده را پیش بینی کنیم اما در مجموع صادقانه باید گفت هنوز علیرغم تلاش های صورت گرفته، عقب هستیم.

• استقبال از همکاری در حوزه پروتئینی و گیاهی در تولید واکسن

دکتر مهرداد راسخی، معاون تضمین کیفیت موسسه رازی هم در این جلسه طی سخنانی با استقبال از زمینه های همکاری و اقدامات انجام شده توسط پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در حوزه واکسن ها گفت: بحث تولید واکسن ها در حوزه گیاهی و کار بر روی پروتئین ها از جمله بخش هایی است که فرصت همکاری بسیاری در این زمینه وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه صنعت واکسن دارای آلودگی های زیست محیطی است و مصرف آب آن زیاد است، اظهار داشت: در زمینه کاهش مصرف، استفاده بهینه از آب، جزء مقولاتی است که می توانیم همکاری مشترک داشته باشیم.

• تبادل تجربیات در قالب دستورالعمل ها و پروتکل های موجود

دکتر علی آمقی، معاون تحقیق و تولید موسسه رازی نیز در این جلسه گفت: تداوم تولید در حوزه واکسن، دشواری های خاص خود را دارد و نباید از پروتکل ها و دستورالعمل های تعیین شده فراتر برود. همچنین مقوله تحقیق و توسعه می طلبد که نگاه اصلاحی و رو به پیشرفت داشته باشیم و اینکه آیا می توان محصول جدیدی به سبد محصولات اضافه کرد یا خیر.

وی با اشاره به فعالیت های پژوهشگاه در حوزه واکسن های آنفلوانزا و نیز تولید واکسن های نوترکیب اظهار امیدواری کرد که فرصت همکاری مشترک در این حوزه، بین پژوهشگاه و موسسه رازی صورت گیرد.

• سازماندهی 20 گروه تخصصی در حوزه واکسن ها

دکتر مجتبی محرمی، معاون تحقیقات فناوری نیز در این نشست با اشاره به اینکه موسسه رازی می تواند ارتباط نزدیک تری با پژوهشکده بیوتکنولوژی جانوریِ پژوهشگاه در رشت داشته باشد، گفت: فعالیت های ما در حوزه تحقیقات دامپزشکی و توسعه و تحقیق در این حوزه است که در این زمینه، 20 گروه تخصصی را در حوزه های انگلی، دام و انسان سازماندهی کرده ایم.

وی با اشاره به اینکه این موسسه حدود 150 عضو هیات علمی دارد که با محققان آن، به حدود 250 نفر می رسد، اظهار داشت: ما در قالب گروه های تخصصی و گروه های کاری می توانیم با پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی همکاری مشترک داشته باشیم.

محرمی همچنین تعریف پروژه های مشترک بین موسسه رازی و پژوهشگاه را در ارتقای اعضای هیات علمی طرفین موثر دانست.

• چهار چالش عدم ورود بخش خصوصی به تولید واکسن در ایران

دکتر غلامرضا شکری، معاون فناوری و تجاری سازی و قائم مقام رئیس موسسه نیز در این نشست با اشاره به اینکه آنچه پژوهشگاه دارد، متعلق به موسسه است و آنچه موسسسه رازی دارد، متعلق به پژوهشگاه است، گفت: حوزه واکسن ها با توجه به ساختارهای ایدئولوژیک کشور ما، جایگاه ویژه ای دارد و از پروژه های اولویت دار محسوب می شود.

وی علت طرح موضوعاتی مانند اینکه موسسه رازی، رقیب بخش خصوصی شده است، ناپایداری بخش خصوصی در تولید دانست و گفت: فعالان این حوزه باید به قول معروف: «واکس را از واکسن، تشخیص دهند.»

شکری با اشاره به اینکه واکسن نوترکیب در بازار، مقوله پایداری نیست، خاطرنشان کرد: تعداد افراد یا شرکت های فعال در حوزه واکسن سازی رو به کاهش و استقبال از آن نیز محدود است.

وی، چهار چالش تولید واکسن در ایران و عدم استقبال بخش خصوصی از این حوزه را شامل ریسک بالای صنعت واکسن، دشوار بودن بازگشت سرمایه، سختگیری های نهادهای نظارتی و دغدغه هایی مبنی بر اینکه خصوصی سازی در ایران چندان موفق عمل نکرده، برشمرد و در عین حال تصریح کرد: با همه اینها ما معتقدیم باید از توسعه صنعت واکسن در بخش خصوصی حمایت کرد.

قائم مقام رئیس موسسه رازی در حوزه فناوری و تجاری سازی، از حمایت واقعی این موسسه از شرکت های دانش بنیان خبر داد و گفت: بر اساس مصوبات موسسه رازی، هر شرکت دانش بنیان که ایده اش در این موسسه پذیرفته شود، 300 میلیون تومان وام دریافت خواهد کرد.

وی تصریح کرد: قبل از انجام فعالیت های مشترک و به منظور انعقاد تفاهم نامه همکاری، باید ابتدا گروه کارشناسی تشکیل شود، سپس زمینه های همکاری مورد بررسی قرار گیرد و مفاد همکاری برای طرفین منافع مشترک در پی داشته باشد که ارتقای اعضای هیات علمی و افزایش رنکینگ موسسات تحقیقاتی از آن جمله است.

• بازدید از بخش های تحقیقاتی پژوهشگاه

در ادامه این جلسه، رئیس و معاونان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی از بخش های مختلف تحقیقاتی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی از جمله بخش کشت بافت و سلول، بخش بیوتکنولوژی میکروبی، بخش زیست شناسی سامانه ها، بخش نانوتکنولوژی کشاورزی و بخش مهندسی ژنتیک بازدید کردند و با تشریح فعالیت ها و اقدامات هر بخش توسط روسای بخش ها و اعضای هیات علمی حوزه مربوطه، با دستاوردها و محصولات پژوهشگاه آشنا شدند. همچنین مسئولان موسسه رازی در پایان از گلخانه محصولات تراریخته بازدید کردند.