گزارش سفر دکتر شُبَر به رُم

ارائه مقاله «ذخایر ساقه جو و حفظ عملکرد در شرایط خشکی آخر فصل» در کنفرانس جهانی علوم گیاهی ایتالیا

سخنرانی عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی درخصوص گزارش سفر به ایتالیا و ارائه مقاله در سومین کنفرانس جهانی علوم گیاهی در رم، یکشنبه، 14 آبان ماه 96 با حضور جمعی از اعضای هیات علمی و دانشجویان در محل سالن آمفی تئاتر پژوهشگاه برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر زهرا سادات شُبَر، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی با تشریح پیشینه  برگزاری کنگره جهانی علوم گیاهی اظهار داشت: اولین کنفرانس علوم گیاهی در سال 2015 در آمریکا و دومین کنفرانس در سال 2016 در انگلستان و سومین کنفرانس یا کنگره علوم گیاهی، 16 تا 18 مردادماه سال جاری در هتل «هالیدی این» رم پایتخت ایتالیا برگزار شد. همچنین چهارمین کنفرانس جهانی علوم گیاهی سال 2018 در اسپانیا برگزار خواهد شد.

شُبَر افزود: سازماندهی این کنفرانس ­ها توسط هماهنگ­ کننده سری کنفرانس­ های علمی در ایالات متحده صورت می­گیرد که با کمک بیش از 1000 مرکز علمی، بیش از 3000 مورد همایش شامل بیش از 600 کنفرانس، 1200 کارگاه و 1200 سمپوزیوم در موضوعات مختلف علم و فناوری را در سراسر جهان سازماندهی می ­کند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی همچنین با بیان اینکه حدود 70 نفر از پنج قاره جهان شامل آمریکا، برزیل، الجزیره، استرالیا، ایتالیا، کره­جنوبی، روسیه، مالزی، هنگ­ کنگ، آفریقای جنوبی، استونی، تایوان، انگلستان، مجارستان، مکزیک، لهستان، فرانسه، صربستان، ایران، پرتغال، اسرائیل، چین، امارات متحده عربی، عربستان صعودی و اندونزی در این همایش شرکت کرده بودند، گفت: همچنین پنج نفر از اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس نیز با ارائه پوستر در این همایش حضور داشتند.

شُبَر، همچنین  به خلاصه مقاله ارائه ­شده توسط وی در سومین کنفرانس جهانی علوم گیاهی با عنوان «ذخایر ساقه جو و حفظ عملکرد در شرایط خشکی آخر فصل: بررسی مولکولی بیوسنتز و انتقال مجدد فروکتان» اشاره کرد و اظهار داشت: خشکی یکی از عوامل اصلی محدودکننده تولیدات گیاهی محسوب می­شود. در همین رابطه، جو، گیاه زراعی مهمی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است که اغلب در معرض تنش خشکی شدید قرار می گیرد. در عین حال، جو به عنوان یک گونه مدل مناسب برای مطالعات مربوط به تنش غیر زیستی نیز شناخته می شود.

وی افزود: این پژوهش، نقش انتقال مجدد فروکتان ساقه روی حفظ عملکرد جو در شرایط خشکی آخر فصل را وقتی که فتوسنتز جاری در طی مرحله پر شدن دانه بسیار محدود است، آشکار می سازد.

شُبَر تصریح کرد: موروکو و یوسف به عنوان ارقام حساس و متحمل به خشکی جو، تا گل­دهی در شرایط آبیاری کافی رشد یافتند. تیمار خشکی با قطع آبیاری آغاز شد. سپس پدانکل، پنالتی ­میت ومیانگره های پایینی از گیاهان در شرایط آبیاری کافی و تنش خشکی در فواصل زمانی هفت روزه نمونه برداری شدند.

وی با اشاره به نتایج این پژوهش یادآور شد: یوسف به طور معنی داری هدایت روزنه ‏ای، محتوای نسبی آب برگ، سبزینگی، تنظیم اسمزی و عملکرد دانه بیشتری داشت. بیشترین تجمع و انتقال مجدد ذخایر در پنالتی ­میت و پس از آن میان­گره های پایینی و پدانکل مشاهده شد. همچنین کربوهیدرات کل و اجزای آن (فروکتان، ساکارز، گلوکز و فروکتوز) تحت هر دو شرایط تنش و نرمال رطوبتی در پنالتی ­میت رقم یوسف به طور معنی­داری بیشتر از رقم موروکو بود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه تنش خشکی، نرخ تجمع و انتقال مجدد فروکتان را در میانگره پنالتی میت یوسف افزایش داد، افزود: یک همبستگی قوی بین بیان نسبی ژن­ های دخیل در بیوسنتز فروکتان (1-SST and 6-SFT) و میزان فروکتان و همچنین بیان ژن ­های فروکتان اگزوهیدرولاز (1-FEH) و سوکروز ترانسپورتر(SUT1) با انتقال مجدد فروکتان در رقم متحمل طی پر شدن دانه در شرایط تنش خشکی مشاهده شد.

شُبَر خاطرنشان کرد: بر اساس نتایج به دست آمده، تجمع بیشتر فروکتان و القای انتقال مجدد آن در شرایط خشکی می­ تواند نقش مهمی در ثبات عملکرد یوسف تحت شرایط تنش و محدودیت فتوسنتز جاری ایفا کند. تنوع ژنتیکی در میان ارقام جو از نظر سازوکارهای تجمع و انتقال مجدد ذخایر کربن ساقه دال بر امکان بهبود این صفات در برنامه ­های اصلاح گیاهان است.

شُبَر، سپس به برخی از سخنرانی­ های کلیدی ارائه­ شده در سومین کنفرانس جهانی علوم گیاهی اشاره و خاطرنشان کرد: «اصلاح سریع یک کولتیوار کرچک برای افزایش مقدار روغن»، «تولیدات طبیعی (متابولیت های ثانویه) از تنوع زیستی برزیلی»، «منبعی از الگوهای جدید برای شیمی پزشکی»، «مواد فنولی گیاهی: درمان های جدید برای بیماری های قدیمی»، «پی بردن به توزیع آب و نمک در یک مزرعه زراعی آبیاری شونده با استفاده از روش های استنتاج الکترومگنتیک»، «مهندسی ژنتیک مقاومت به PPV در ساقه زیر زمینی آلو "الیتا"» از جمله سخنرانی ­­های کلیدی طی سه روز برگزاری کنفرانس مذکور به شمار می ­رود.

گفتنی است مقاله «ذخایر ساقه جو و حفظ عملکرد در شرایط خشکی آخر فصل: بررسی مولکولی بیوسنتز و انتقال مجدد فروکتان»، که خلاصه آن در سومین کنفرانس جهانی علوم گیاهی در ایتالیا توسط دکتر شُبَر ارائه شده، توسط راضیه سرابادانی تفرشی، زهرا سادات شبر، مریم شهبازی نگاشته شده است.