رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با تاکید بر ضرورت دستیابی به امنیت غذایی پایدار و فراتر از آن حاکمیت غذایی در دنیای امروز که غذا به اهرمی سیاسی تبدیل شده تصریح کرد که تنها راه تحقق امنیت غذایی، دانش بنیان شدن بخش کشاورزی است .

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر خیام نکوئی طی سخنانی در افتتاحیه دومین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی که به همت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و با همکاری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان غذا و کشاورزی برگزار شد، اظهار داشت: مقام معظم رهبری، سال گذشته در جریان دیدار هیات دولت با ایشان، امنیت غذایی را مساله درجه‌ یک کشور عنوان کردند. تاثیرات شدید جنگ اخیر روسیه و اوکراین در دسترسی‌پذیری و قیمت محصولات کشاورزی و غذا هم اهمیت امنیت غذایی را نشان داد. وی با بیان این که تنها راه تحقق امنیت غذایی دانش بنیان شدن بخش کشاورزی است خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین راهکارهایی که در این راستا تدبیر کردیم، راه اندازی شوراهای راهبردی تحقیقات تخصصی بود که به خوبی چرخ دنده‌های پژوهش و بخش اجرا را در حوزه‌های مختلف کشاورزی درگیر کرد. معاون وزیر جهاد کشاورزی با اذعان به کاهش روزافزون منابع مورد نیاز بخش کشاورزی به ویژه آب گفت: ذهنیت غلطی در برخی شکل گرفته که چون با محدودیت منابع مواجهیم برای این که به توان اکولوژیک کشور فشار نیاوریم باید میزان تولید محصولات کشاورزی را کاهش دهیم. ظاهراً هم حرف درستی است ولی این مسأله را در نظر نمی گیریم که خرید غذا دیگر امری عادی نیست بلکه به عنوان یک اهرم سیاسی و سلاح در اختیار دولتمردان کشورهاست.

خیام نکوئی تصریح کرد: نسخه حل مشکل بخش کشاورزی این است که با نفوذ فناوری، بهره‌وری این بخش را افزایش دهیم. تجربه افزایش تولید گندم کشور در سال جدید که ناشی از قیمت تضمینی، تغذیه مناسب (کود) و استفاده از بذور اصلاح شده سازگار با مناطق مختلف کشور است و در صورت حفظ این روند می‌توان تا چند سال دیگر به صادرکننده گندم هم تبدیل سد، نشان دهنده امکان بالا بردن بهره‌وری در بخش کشاورزی است. رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی خاطرنشان کرد: ظرف چند سال، حداقل در محصولات راهبردی تا بیش از ۹۰ درصد توان خودکفایی داریم. وی با اشاره به تجربه تولید مینی تیوبر سالم سیب زمینی که پس از ۷۰ سال واردات بذر سیب زمینی کشور را در تامین این نهاده خودکفا کرده است،اظهار داشت: نباید در انتقال دانش‌های موجود به بخش خصوصی خساست به خرج دهیم چون ماندگاری و رشد دانش درگرو انتقال آن به بخش خصوصی است. خیام نکویی با بیان این که تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و واحد‌های فناور در بخش کشاورزی مطلوب مقامات ارشد نظام و رفع کننده نیاز کشور نیست، اظهار داشت: باید با در اختیار گذاشتن تسهیلات مناسب و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری بخش خصوصی حضور بخش خصوصی در این حوزه را تقویت کنیم.

تاسیس اولین پارک فناوری کشاورزی و ۹ دهکده فناوری با ظرفیت دو هزار شرکت که حتی ۳۰ درصد ظرفیت آنها هم پر نشده از اقدامات موثر دیگری است که در این راستا صورت گرفته است. البته سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی هم متولی شرکت های دانش بنیان نیست و معاونت علمی و وزارت علوم در این زمینه مسوولیت دارند.

دکتر خیام نکویی با تاکید بر ضرورت افزایش تسهیلات شرکتهای دانش بنیان با همکاری معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: مسأله دیگر تعداد زیاد فارغ التحصیلان بخش کشاورزی است که باید راه حل هایی برای رفع مشکل اشتغال آنها اندیشیده شود. در بحث ترویج یافته های پژوهشی هم برنامه ای تدوین شده که مزارع نوآور بهره ور را که آخرین فناوری‌های روز را استفاده می کنند شناسایی کرده ایم و قرار است با حمایت معاونت علمی، تات و سازمان بهره وری امکانات و حمایت‌های بیشتری را در اختیارشان قرار دهیم. اقدامی که تبلور مردمی سازی و واگذاری ترویج به بخش خصوصی و مردم است. وی با بیان این که بسیاری از فرصت‌های صادراتی کشور در بخش کشاورزی به دلیل مشکلاتی که اغلب به سادگی هم قابل رفع هستند از دست می روند گفت:۶۰ درصد باغات کشور از درجه ۲ و ۳ هستند یعنی بیشترین آب را مصرف و کمترین محصول را تولید می‌کنند در حالی که با اقداماتی ساده مثل نصب سایبان در باغها می توان مصرف آب را کاهش داد.

خیام نکویی با اشاره به اهمیت و اثرگذاری بالای فناوری های نوین نظیر هوش مصنوعی و کلان داده در بخش کشاورزی اظهار داشت: البته باید توجه داشت که دایره فناوری های راهبردی به فناوری‌های نوین محدود نیست. حوزه هایی مثل گیاهان دارویی وجود دارند که اگرچه فناوری نوین به شمار نمی روند ولی می توانند تحول چشمگیری در اقتصاد کشاورزی کشور ایجاد کنند. معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه با بیان این که اگر از دانش بنیانی بخش کشاورزی حرف می زنیم مولفه های مختلفی دارد که فناوری های نوین تنها یکی از آنهاست گفت: میانگین سن فعالان بخش کشاورزی حدود ۵۴ سال است یعنی حداکثر ۱۰ سال دیگر راندمان دارند‌‌ به این ترتیب تا چند سال دیگر کشاورز جوانی نخواهیم داشت در حالی که لازمه دانش بنیان کردن کشاورزی، داشتن کشاورز جوان است. مناسبترین گروهی که می توانند این خلا را برطرف کنند فرزندان کشاورزان کنونی هستند که باید آموزش آنها را از هنرستان های کشاورزی آغاز کنیم که حرکت جدی در این زمینه را آغاز کرده ایم. رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های امنیت غذایی کشور این است که برخی تصور می‌کنند دستیابی به این امنیت وظیفه وزارت جهاد کشاورزی است در حالی که وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف در این زمینه مسوولیت دارند. مثلا اگر وزارت نفت به موقع کود ازته مورد نیاز کشاورزان را تامین نکند دچار مشکل می شویم. دکتر خیام نکویی گفت: حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد غذای کشور تبدیل به ضایعات می‌شود یعنی سالانه ۳۰ تا ۳۷.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی که غذای ۲۰ میلیون نفر است به هدر می رود که زیبنده کشور ما نیست.

معاون وزیر جهاد کشاورزی همچنین بر ضرورت اصلاح الگوی غذایی در کشور تاکید کرد و گفت: طبق آمارها مصرف روغن در کشور دو برابر میانگین دنیاست چرا که ذائقه مردم را به سمت فست فود ها برده ایم و این در حالی است که ۹۰ تا ۹۲ درصد روغن مورد نیاز کشور از محل واردات تأمین می‌شود و سهم واردات روغن از واردات محصولات کشاورزی ۲۰درصد است.

خیام نکویی در عین حال چشم انداز دستیابی به امنیت غذایی در کشور را در صورت توجه به مولفه های مورد نیاز و رفع چالش‌های موجود روشن توصیف کرد و گفت: اگر در این زمینه درست عمل کنیم ظرف چند سال نه تنها به امنیت غذایی پایدار که به حاکمیت غذایی که نظام انتظار دارد دست پیدا خواهیم کرد یعنی قادر خواهیم بود علاوه بر تامین نیاز کشور، نیاز برخی از کشورهای دوست و همراه را در مقاطعی که نیاز به غذا دارند، تأمین کنیم و به آن‌ها غذا بفروشیم. معاون وزیر جهاد کشاورزی در پایان تصریح کرد: در حال حاضر نیز در بخش کشاورزی سالانه ۶ میلیارد دلار صادرات داریم اما تراز تجاری منفی است و باید مثبت شود که با دانش‌بنیان شدن بخش کشاورزی محقق می‌شود.

خبر: 

عکس: حسن سمیعی