تحقیقات نشان داده اند که شدت، مدت و نیز طیف نور دریافتی توسط گیاه می تواند به عنوان یکی از مهمترین محرک ها، گیاه را وادار به تولید ترکیباتی از گروه متابولیت های ثانویه کند تا با تنش ایجاد شده مقابله کند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر مرتضی ابراهیمی، عضو هیات علمی و رئیس پژوهشکده متابولیتهای ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی که در سخنرانی علمی این هفته پژوهشگاه به تاثیر سیگنال های نوری بر بیوسنتز متابولیت های ثانویه گیاهی می پرداخت با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: در حالت کلی، متابولیت های گیاهی به دو گروه متابولیت های اولیه و ثانویه تقسیم شده اند. بیوسنتز متابولیت های اولیه تحت تاثیر نور و طی فرآیند فتوسنتز و با کمک رنگدانه های فتوسنتزی صورت می گیرد. در مقابل تولید متابولیت های ثانویه که از طیف بسیار گسترده و متنوعی از ترکیبات تشکیل شده اند، تحت تاثیر انواع محرک های بیرونی و درونی قرار دارند.

وی با بیان این که یکی از مهمترین این محرک ها نور است، تصریح کرد: اگر چه نور به عنوان تامین کننده اصلی کوآنتوم مورد نیاز جهت پیشبرد فرآیند فتوسنتز قلمداد می شود، اما شاید بتوان از نقش رسانه اطلاعاتی آن به عنوان وظیفه اصلی نور یاد کرد. در این رابطه گیرنده های نوری وجود دارند که فعالیت های ریخت زایی (Photomorphogenesis) در گیاه و فتوپریودیسم (Photoperiodism) را تحت تاثیر نور و در سطح مولکولی پیش خواهند برد.

ابراهیمی با اشاره به این که در این فرآیند ها انواع متابولیت های ثانویه در گیاهان تولید میشوند، اظهار داشت: نور برخلاف دیگر عوامل محیطی مانند دما، غلظت دی اکسید کربن و یا رطوبت دارای سه بعد می باشد. شدت، مدت و نیز طیف نور دریافتی توسط گیاه از پارامترهایی هستند که در وادار کردن گیاه به تولید متابولیت های ثانویه و در نتیجه مقابله با تنش ها موثرند.

گفتنی است، دکتر ابراهیمی که عضو هیات علمی بخش کشت بافت گیاهی پژوهشکده بیوتکنولوژی متابولیت های ثانویه گیاهان زراعی و باغی است، دانش آموخته رشته مهندسی ژنتیک و زیست شناسی مولکولی از دانشگاه UPM کشور مالزی است.

 زمینه تحقیقاتی مورد علاقه وی، تولید گیاهان دارویی و متابولیت های ثانویه در محیط های کنترل شده است و در کنار تحقیقاتش در زمینه کشت بافت گیاهان دارویی در برنامه خودکفایی تولید هسته اولیه بذر سیب زمینی در کشور و تهیه سالانه گیاهچه اولیه ارقام مختلف سیب زمینی جهت توزیع بین شرکت های خصوصی نیز با محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی همکاری داشته است.